3: kürt sorunu kültürel haklar sorunu değildir.
piyasadaki tanımlar arasında gerçğe en fazla yaklaşanı bu. bu iddia, sorunun kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerinde baskı uygulanmasından kaynaklandığı düşüncesine dayanıyor. eğer kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerindeki baskılar tamamen ortadan kalkarsa kürt sorunu çözülür diyorlar.
kürt sorununu kültürel haklar düzeyinde ele alanların türk kamuoyunun geri kalanından daha doğru bir çizgide olduğuna şüphe yok. kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerindeki baskı ve yasakların kalkması kürt sorununun çözümünde şüphesiz önemli bir adım olacaktır. "kürtler dağ türk'üdür"den bugünlere gelebilmiş olmamız gerçekten sevindiricidir. fakat kürt sorununu sadece kültürel haklar zemininde ele almak, kürtlerden taleplerini kültürel hakların iadesi ile sınırlandırmalarını istemek kürt sorununu yanlış değilse bile eksik anlamak demektir.
soruna bu düzlemden bakanların en büyük hataları, kürtlere hangi haklar verilirse verilsin, türkiye cumhuriyetinin şu anki mevcut sınırları üzerinde bir türk devleti olarak varlığını sürdürmesini arzulamalarıdır. yani kürtler, kültürel hak ve özgürlüklerini türklerin devletinin çatısı altında yaşamalıdırlar. mesela kürtler anadilde eğitim alabilirler, istedikleri kadar kürtçe gazete /dergi /kitap/ çıkarabilirler, kürt şehirlerinde devlet dili kürtçe olabilir, ama ülke çapında tek bir resmi dil olabilir: türkçe. kürtler kendi şehirlerinde kendi bayraklarını dalgalandırabilirler, tabi o bayrak türk bayrağının hemen arkasında olmak şartıyla. kürtler özerk olabilirler. ama uluslararası arenada türk devletinin boyunduruğunu kabul etmek koşulu ile.
bu anlayış, "kürtler her alanda türklerin üstünlüklerini tanımak şartı ile kendi kimliklerine sahip olabilir" şeklinde özetlenebilir. konuya bu tarz bir yaklaşım bir yönüyle kemalistlerin kürt sorununa bakışına kıyasla ilerleme gibi görünse de başka bir yönüyle kemalistlerin kürt politikasından bile daha gericidir. kemalistler, türklerin kürtlerden üstün olduğunu iddia etmezdi. kürt halkını yok sayar, kürtleri türk kabul eder, bu sayede türk kabul ettiği kürtleri kendince türklerle eşitlemiş olurdu. kürtlere varolabilmeleri için türklerin üstünlüğünü kabul etmelerini dayatan anlayış ise, göstermelik olarak bile bir eşitlik kaygısı gütmüyor, "bizim dilimizi resmi dil kabul etmek şartı ile kendi dilinizi konuşabilirsiniz" diyerek türkçeyi kürtçeye, "bizim bayrağımızın hemen arkasında dalgalanmak şartıyla kendi bayrağınızı dalgalandırabilirsiniz" diyerek de türk bayrağını kürt bayrağına üstün tutmuş oluyor.
ispanya örneği, kürt sorununun kültürel haklar sorunu olmadığı konusunda da bize örnek teşkil ediyor. ispanya'da ezilen halklar kürtlerin bugün bırakın talep etmeyi hayal bile edemeyeceği haklara sahip. ama daha düne kadar eta silahlı mücadele yürütüyordu. keza kuzey irlanda, keza doğu türkistan, hatta filistin... bugün ulusal sorunun devam ettiği neredeyse bütün coğrafyalarda ezilen halklar kültürel hak ve özgürlüklerine sahip. ama bu, ne katalonlara, ne irlandalılara, ne de doğu türkistanlılara yetiyor. evet, uygur türklerinin kendilerine ait bayrakları var, ama çin bayrağının hemen arkasında dalgalanıyor o bayrak. evet, basklar özerk bir devletes ahip, ama bu özerk devlet son tahlilde ispanyolların ulus devletine tabi. bu böyle gider.
eğer zorlarsak piyasada kürt sorunuyla igili başka tanımlar da bulabiliriz. fakat piyasadaki kürt sorunu tanımlarının temel yapı taşları yukarıdakiler. diğerleri yukarıdakilerin çeşitli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilmiş eklektik çorbalar.
kürt sorunu ne değildir sorusuna gereken yanıtları verebildiysem eğer, kürt sorununun ne olduğu da açıklığa kavuşmuştur diye düşünüyorum. sorun ne şu ne bu ne de öteki. sorun, halkların gerçek anlamda eşit olmaması sorunu. başka bir yazımda da söylemiştim: "türkler bir halk olarak neye sahipse aynısına kürtler de sahip olmadıkça bu sorun çözülemez". anadilde eğitim, anayasal statü, kendi kaderini tayin hakkı... tüm bu alanlarda türkler ile kürtler arasında büyük bir eşitsizlik var. türkler ulus olmaktan kaynaklanan haklarının tamamına sahipken, kürtler istisnasız hiçbirine sahip değil.
piyasadaki tanımlar arasında gerçğe en fazla yaklaşanı bu. bu iddia, sorunun kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerinde baskı uygulanmasından kaynaklandığı düşüncesine dayanıyor. eğer kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerindeki baskılar tamamen ortadan kalkarsa kürt sorunu çözülür diyorlar.
kürt sorununu kültürel haklar düzeyinde ele alanların türk kamuoyunun geri kalanından daha doğru bir çizgide olduğuna şüphe yok. kürtlerin dilleri ve kültürleri üzerindeki baskı ve yasakların kalkması kürt sorununun çözümünde şüphesiz önemli bir adım olacaktır. "kürtler dağ türk'üdür"den bugünlere gelebilmiş olmamız gerçekten sevindiricidir. fakat kürt sorununu sadece kültürel haklar zemininde ele almak, kürtlerden taleplerini kültürel hakların iadesi ile sınırlandırmalarını istemek kürt sorununu yanlış değilse bile eksik anlamak demektir.
soruna bu düzlemden bakanların en büyük hataları, kürtlere hangi haklar verilirse verilsin, türkiye cumhuriyetinin şu anki mevcut sınırları üzerinde bir türk devleti olarak varlığını sürdürmesini arzulamalarıdır. yani kürtler, kültürel hak ve özgürlüklerini türklerin devletinin çatısı altında yaşamalıdırlar. mesela kürtler anadilde eğitim alabilirler, istedikleri kadar kürtçe gazete /dergi /kitap/ çıkarabilirler, kürt şehirlerinde devlet dili kürtçe olabilir, ama ülke çapında tek bir resmi dil olabilir: türkçe. kürtler kendi şehirlerinde kendi bayraklarını dalgalandırabilirler, tabi o bayrak türk bayrağının hemen arkasında olmak şartıyla. kürtler özerk olabilirler. ama uluslararası arenada türk devletinin boyunduruğunu kabul etmek koşulu ile.
bu anlayış, "kürtler her alanda türklerin üstünlüklerini tanımak şartı ile kendi kimliklerine sahip olabilir" şeklinde özetlenebilir. konuya bu tarz bir yaklaşım bir yönüyle kemalistlerin kürt sorununa bakışına kıyasla ilerleme gibi görünse de başka bir yönüyle kemalistlerin kürt politikasından bile daha gericidir. kemalistler, türklerin kürtlerden üstün olduğunu iddia etmezdi. kürt halkını yok sayar, kürtleri türk kabul eder, bu sayede türk kabul ettiği kürtleri kendince türklerle eşitlemiş olurdu. kürtlere varolabilmeleri için türklerin üstünlüğünü kabul etmelerini dayatan anlayış ise, göstermelik olarak bile bir eşitlik kaygısı gütmüyor, "bizim dilimizi resmi dil kabul etmek şartı ile kendi dilinizi konuşabilirsiniz" diyerek türkçeyi kürtçeye, "bizim bayrağımızın hemen arkasında dalgalanmak şartıyla kendi bayrağınızı dalgalandırabilirsiniz" diyerek de türk bayrağını kürt bayrağına üstün tutmuş oluyor.
ispanya örneği, kürt sorununun kültürel haklar sorunu olmadığı konusunda da bize örnek teşkil ediyor. ispanya'da ezilen halklar kürtlerin bugün bırakın talep etmeyi hayal bile edemeyeceği haklara sahip. ama daha düne kadar eta silahlı mücadele yürütüyordu. keza kuzey irlanda, keza doğu türkistan, hatta filistin... bugün ulusal sorunun devam ettiği neredeyse bütün coğrafyalarda ezilen halklar kültürel hak ve özgürlüklerine sahip. ama bu, ne katalonlara, ne irlandalılara, ne de doğu türkistanlılara yetiyor. evet, uygur türklerinin kendilerine ait bayrakları var, ama çin bayrağının hemen arkasında dalgalanıyor o bayrak. evet, basklar özerk bir devletes ahip, ama bu özerk devlet son tahlilde ispanyolların ulus devletine tabi. bu böyle gider.
eğer zorlarsak piyasada kürt sorunuyla igili başka tanımlar da bulabiliriz. fakat piyasadaki kürt sorunu tanımlarının temel yapı taşları yukarıdakiler. diğerleri yukarıdakilerin çeşitli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilmiş eklektik çorbalar.
kürt sorunu ne değildir sorusuna gereken yanıtları verebildiysem eğer, kürt sorununun ne olduğu da açıklığa kavuşmuştur diye düşünüyorum. sorun ne şu ne bu ne de öteki. sorun, halkların gerçek anlamda eşit olmaması sorunu. başka bir yazımda da söylemiştim: "türkler bir halk olarak neye sahipse aynısına kürtler de sahip olmadıkça bu sorun çözülemez". anadilde eğitim, anayasal statü, kendi kaderini tayin hakkı... tüm bu alanlarda türkler ile kürtler arasında büyük bir eşitsizlik var. türkler ulus olmaktan kaynaklanan haklarının tamamına sahipken, kürtler istisnasız hiçbirine sahip değil.