bilineninin 4 tane olduğu uluslarası komünist örgütlenme.
i. enternasyonal 1864-1872 yılları arasında yaşadı, uluslararası ışçi birliği adıyla da bilinir. feshi 1876'ya kadar götürülse de bazı kaynaklarda, 1872 sonrası merkezi abd'ye taşınarak fiili olarak feshedilmiştir. bu dönem işçi sınıfının mücadele sahnesine yeni çıktığı ve ideolojik olarak da henüz şeklini yeni bulduğu dönemdir. bu durum enternasyonal'in anarşistler ve marksistler arasında geçen sert tartışmalara sahne olmasına neden olmuştur. işçi sınıfının bu döneminin doruğu olan paris komünü'nün yenilgisinin ardından başlayan geri çekilme döneminde i. enternasyonala de işlevini doldurmuştur.
ii. enternasyonal 1889-1914 yılları arasında var oldu. görece barışçıl ve sendikal biçimler içinde yürüyen bir dönemin örgütüdür. bu dönemde işçi partileri yığınların desteğini almış, milyon üyesi olan partiler (spd) kurulmuştur. fakat ii. enternasyonal'in bu özel yanı aynı zamanda zaafı olmuş, mücadelenin sertleştiği anda -emperyalist paylaşım savaşı- bu örgüt son bulmuştur. bugün hala chp'nin de dahil olduğu sosyalist enternasyonal olarak bir başka biçimde varlığını sürdürmektedir.
iii. enternasyonal ya da komünist enternasyonal, lenin nsan tezlerinde formüle edilmiş ekim devrimi'nin ardından hayta geçirilmiştir. ilk kongresinde rusya dışından temsil oranı son derece düşükken, hatta pek çok ülkeyi rusya'da komünist olmuş savaş esirleri temsil ederken bir yıl sonra avrupa'daki devrimci süreçlerin de etkisiyle görkemli bir dünya partisi haline gelmiştir. öyle ki milyonlarca üyesi bulunmaktadır. ne acıdır ki bu dünya partisi de tıpkı ii. enternasyonal gişbi keskin süreçleri göğüsleyemeyecek ve 7. kongresinin ardından önce kominform'a evrilecek ardındansa tümüyle ortadan kalkacaktır.
iv. enternasyonal 1938'de kurulmuş, esas olarak stalinist enternasyonal'in yaklaşan sürece dair ciddi bir tutum ortaya koyamaması üzerine elzem hale gelmiş bir adımdır. temelleri troçki'nin geçiş programı eserinde verilmiştir. savaş yıllarında pek çok militanı ile avrupada direnişe katılan 4. enternasyonal sonrasında iki taraftan yediği darbelerinde etkisiyle güç yitirmiştir. 70li yıllarda latin amerika'da gerilla hareketi örgütlemeyi bile denemiş olan 4. enternasyonal bugün hala varlığını korumaktadır. kuşkusuz uzun soluklu her örgüt gibi kendi içinde tartışmalar ve ayrışmalar yaşamıştır. nihayetinde bugün özellikle latin amerika'da morenocu çizgi olukça güçloü ve prestijli partilere sahiptir.
özet enternasyonal dünya devriminin yegane mantıklı aracıdır. bir dünya partisi olmaksızın devrimler çağından söz etmek olanaklı değildir.
i. enternasyonal 1864-1872 yılları arasında yaşadı, uluslararası ışçi birliği adıyla da bilinir. feshi 1876'ya kadar götürülse de bazı kaynaklarda, 1872 sonrası merkezi abd'ye taşınarak fiili olarak feshedilmiştir. bu dönem işçi sınıfının mücadele sahnesine yeni çıktığı ve ideolojik olarak da henüz şeklini yeni bulduğu dönemdir. bu durum enternasyonal'in anarşistler ve marksistler arasında geçen sert tartışmalara sahne olmasına neden olmuştur. işçi sınıfının bu döneminin doruğu olan paris komünü'nün yenilgisinin ardından başlayan geri çekilme döneminde i. enternasyonala de işlevini doldurmuştur.
ii. enternasyonal 1889-1914 yılları arasında var oldu. görece barışçıl ve sendikal biçimler içinde yürüyen bir dönemin örgütüdür. bu dönemde işçi partileri yığınların desteğini almış, milyon üyesi olan partiler (spd) kurulmuştur. fakat ii. enternasyonal'in bu özel yanı aynı zamanda zaafı olmuş, mücadelenin sertleştiği anda -emperyalist paylaşım savaşı- bu örgüt son bulmuştur. bugün hala chp'nin de dahil olduğu sosyalist enternasyonal olarak bir başka biçimde varlığını sürdürmektedir.
iii. enternasyonal ya da komünist enternasyonal, lenin nsan tezlerinde formüle edilmiş ekim devrimi'nin ardından hayta geçirilmiştir. ilk kongresinde rusya dışından temsil oranı son derece düşükken, hatta pek çok ülkeyi rusya'da komünist olmuş savaş esirleri temsil ederken bir yıl sonra avrupa'daki devrimci süreçlerin de etkisiyle görkemli bir dünya partisi haline gelmiştir. öyle ki milyonlarca üyesi bulunmaktadır. ne acıdır ki bu dünya partisi de tıpkı ii. enternasyonal gişbi keskin süreçleri göğüsleyemeyecek ve 7. kongresinin ardından önce kominform'a evrilecek ardındansa tümüyle ortadan kalkacaktır.
iv. enternasyonal 1938'de kurulmuş, esas olarak stalinist enternasyonal'in yaklaşan sürece dair ciddi bir tutum ortaya koyamaması üzerine elzem hale gelmiş bir adımdır. temelleri troçki'nin geçiş programı eserinde verilmiştir. savaş yıllarında pek çok militanı ile avrupada direnişe katılan 4. enternasyonal sonrasında iki taraftan yediği darbelerinde etkisiyle güç yitirmiştir. 70li yıllarda latin amerika'da gerilla hareketi örgütlemeyi bile denemiş olan 4. enternasyonal bugün hala varlığını korumaktadır. kuşkusuz uzun soluklu her örgüt gibi kendi içinde tartışmalar ve ayrışmalar yaşamıştır. nihayetinde bugün özellikle latin amerika'da morenocu çizgi olukça güçloü ve prestijli partilere sahiptir.
özet enternasyonal dünya devriminin yegane mantıklı aracıdır. bir dünya partisi olmaksızın devrimler çağından söz etmek olanaklı değildir.